BALANCE
Well-being and balance between education and
healthy life style as a condition of educational success
Balance
Równowaga pomiędzy nauką a zdrowym stylem życia
warunkiem sukcesu edukacyjnego
Kluczowe potrzeby i cele organizacji w obszarze europejskiej mobilności
i współpracy.
DZIAŁANA GŁÓWNE
XXXIII LO Dw. im. M. Kopernika w Warszawie jest szkołą, której uczniowie, rodzice i nauczyciele są nastawieni na sukces edukacyjny, rozumiany jako przygotowanie do podjęcia wyższych studiów na renomowanych uczelniach w Polsce i w dużej mierze za granicą. Diagnozy, które regularnie przeprowadzamy wskazują, że co prawda przygotowanie akademickie jest w naszej szkole, od wielu lat, na bardzo wysokim poziomie, co potwierdzają świetne wyniki naszych uczniów i wysokie miejsca w niezależnych rankingach, zaś oczekiwania uczestników procesu edukacyjnego: czyli nauczycieli, uczniów i ich rodziców nastawione na sukces naukowy, w zmieniającym się błyskawicznie świecie, wpływ nowych technologii, w tym mediów społecznościowych, szybkie tempo życia, powodują, że tracimy z oczu główny cel, jakim jest szczęśliwe, zdrowe życie i zrównoważone do niego podejście. Zespół psychologiczno-pedagogiczny, a także inni pracownicy szkoły od dłuższego czasu alarmują, że w pogoni za sukcesem edukacyjnym tracimy z oczu zdrowe do niego podejście, tracimy holistyczne podejście do człowieka, w tym nauczycieli i uczniów. Liczne problemy psychologiczne uczniów i nauczycieli np. depresje lub stany obniżonego nastroju, niechęci do nauki i pracy, poczucie znużenia, które napotykamy w środowisku szkolnym, jasno pokazują, że koniecznie należy coś z tym zrobić. Projekt ten powstał, jako próba odpowiedzi na realny, uzasadniony zakres potrzeb, wynikający ze wstępnej diagnozy występujących problemów i pomysłu na ich rozwiązanie. Niezwykle ważne jest określenie swoich celów i wartości życiowych, umiejętne zarządzanie sobą w czasie, określenie priorytetów, w tym zarządzanie swoim czasem wolnym. Niebagatelną rolę odgrywa w tym: sen i jego właściwa higiena, aktywność fizyczna, zbilansowana dieta. Istotne jest bycie uważnym na to, co się dzieje w człowieku i otaczającym go świecie, co wiąże się z tak zwanym „mindfulness” opisywanym jako pełnia umysłu i świadomości, bycie skoncentrowanym w określony sposób, bez wartościowania i oceniania z zachowaniem łagodności i empatii. „Mindfulness” jest koncepcją pozwalająca nauczyć się zmieniać myśli w produktywnym i pozytywnym kierunku, który prowadzi do lepszych wyników w każdej dziedzinie życia, także w uczeniu się w szkole i poza nią. Pozwala reagować optymalnie i być bardziej przystosowanym do presji np. czasowej wynikającej z konieczności wywiązania się z obowiązków szkolnych. Metody i techniki oparte o tę koncepcję pozwalają na redukcje napięcia i stresu, które bywają przyczynami niepowodzeń szkolnych, depresji i innych obciążeń psychicznych i fizycznych, które mogą dotykać uczniów i pracowników szkoły. Uważność obejmuje między innymi praktyki kontemplacyjne takie jak medytacja, rozumiana jako swoisty trening mentalny, sposób na koncentrację i skupienie umysłu. Badania nad uważnością wykazały, ze zmiany fizjologiczne w mózgu zaczynają zachodzić po kilku tygodniach praktyki medytacyjnej. Regiony mózgu, które są ważne dla uczenia się, pamięci i podejmowania decyzji, staja się wymiernie większe po regularnym stosowaniu tych technik. Nabywanie umiejętności uczenia się, otwarcie na zwiększenie samoświadomości udziału kompetencji „miękkich” pozwoli na przyswajanie wiedzy w pełnej świadomości zachodzących procesów. Niezwykle ważną jest umiejętność wyrażania własnego zdania, emocji oraz postaw w taki sposób, aby nie naruszać praw innych osób, czyli asertywność. Składają się na nią: zdolność do wyrażania własnych opinii, umiejętność odmawiania, przyjmowania krytyki, pochwał i komplementów, konstruktywnej krytyki, umiejętność wyrażania własnych potrzeb, samooceny. Wszystkie te umiejętności powodują lepsze funkcjonowanie jednostki w grupie, wypracowywanie lepszych wspólnych rozwiązań, poczucie sprawczości i samorealizacji, co staje się kluczem do sukcesu nie tylko szkolnego. Koncepcja asertywności łączy założenia psychologii behawioralnej, która zakłada, ze człowiek może oduczyć się zachowań niewłaściwych i uczyć tych bardziej odpowiednich dla siebie oraz humanistyczną wiarę w to, ze każdy może żyć w zgodzie z własnymi wartościami. Ideę well-being i balance warto popularyzować zwłaszcza wśród młodego pokolenia dorastającego w maksymalnie zorganizowanym planie dnia oraz ciągłej aktywności w sieci, pokolenia, które nie zna życia bez zadań i bycia offline. Warto poprzez wdrażanie zasad powyższej idei, pokazywać im, że sukces życiowy, w tym edukacyjny, to nie tylko ciągłe uczenie się , szkoła i obowiązki, ale także dbanie o siebie, celebrowanie codzienności, życie w zgodzie ze sobą, słuchanie swoich potrzeb. Te same obserwacje dotyczą nauczycieli i pracowników szkoły, którzy w podobny sposób reagują na zamieniający się świat i potrzebują wsparcia w zakresie nabycia nowych umiejętności i kompetencji, aby zdrowo i w zrównoważony sposób, często poprzez własny przykład, prezentować i promować koncepcję równowagi pomiędzy nauką a zdrowym stylem życia bez utraty efektów nauczania, a nawet z ich znacznym wzrostem.
Kluczowe obszary działalności organizacji, które wymagają poprawy i wyjaśnienie, w jaki sposób się to odbędzie.
Europejski Plan Rozwoju (EPR) szkoły jest kontynuacją aktywności w wymiarze europejskim, traktowanej jako podstawa dla dalszego rozwoju szkoły, w ramach zmieniającej się rzeczywistości, w tym edukacyjnej, w kontekście Reformy Systemu Oświaty. Przeszkodą, z którą często spotykamy się w pracy z uczniami pochodzącymi ze środowisk, dla których istotą sukcesu ucznia są najwyższe wyniki i osiągnięcie podstawowego celu, jakim jest uzyskanie wysokich wyników akademickich, które umożliwią skuteczną rekrutację na wymarzoną uczelnię o wysokich wymaganiach, z różnych kręgów kulturowych i systemów edukacyjnych, jest przesunięcie punktu ciężkości w niewłaściwą stronę u uczniów, ich rodziców, a często ich nauczycieli, jest niepełna wiedza nauczycieli dotycząca metod i sposobów radzenia sobie z tego typu problemami. Ciągle rozwijające się nowe technologie sprawiają, że nowoczesna szkoła powinna nie tylko za nimi nadążać i je skutecznie wykorzystywać w nauczaniu, ale wyznaczać nowe trendy w posługiwaniu się nimi we właściwy, zrównoważony sposób. W obecnej rzeczywistości wirtualny świat i konsekwencje nadmiernego w nim przebywania mogą wywoływać negatywne skutki dla rozwoju zarówno młodego człowieka jak i osób dorosłych, o ile nie zachowają odpowiedniej równowagi między jednym a drugim. Celem działań organizacyjnych, wychowawczych i dydaktycznych podejmowanych w szkole jest miedzy innymi: zapewnienie uczniom warunków do rozwoju intelektualnego, emocjonalnego, duchowego i fizycznego, wyposażenie uczniów szkoły w wiedzę i umiejętności pozwalające na podejmowanie studiów na wybranych przez nich kierunkach uczelni polskich i zagranicznych, w
szczególności umiejętności językowe pozwalające na używanie języka w różnych kontekstach zawodowych i akademickich, wykształcenie u młodzieży poczucia odpowiedzialności między innymi za swój osobisty, zrównoważony rozwój, wyrabianie wrażliwości społecznej i emocjonalnej oraz rozwijanie u młodzieży świadomości własnych możliwości we współczesnym świecie w duchu tolerancji i poszanowania innych kultur. Działając w tym duchu, zamierzamy skoncentrować się długofalowo na: zrównoważonym rozwoju psychofizycznym zarówno uczniów jak i pracowników szkoły. Promocja zdrowego stylu życia oraz zachowanie równowagi pomiędzy rozwojem naukowym a psychofizycznym zarówno uczniów jak i nauczycieli stanowi dla nas niezwykle istotną potrzebę i kierunek działań. Konieczny jest trening umiejętności społecznych (uczestnictwo w szkoleniach i warsztatach) i promowanie kompetencji kluczowych wśród wszystkich uczestników procesu edukacyjnego. EPR zakłada działania obejmujące różne obszary funkcjonalności: umiejętności i kwalifikacje kadry, nowe narzędzia i metody nauczania z zastosowaniem nowoczesnego podejścia do problemów: stresu i organizacji różnych procesów, zakładając maksymalną redukcję czynników niepożądanych, umiejętności językowe, tworzenie nowych programów nauczania uwzględniających kompetencje kluczowe, mindfulness, jogę, organizację nauczania i uczenia się, umiejętność zarządzania, współpracy ze środowiskiem i wymiar europejski instytucji.
W ramach każdego z tych obszarów szkoła stawia sobie określone zadania wynikające z konieczności zaspokojenia wielu różnorodnych potrzeb, zarówno odnoszących się do szkoły jako całości jak i do poszczególnych jej składników: nauczycieli, kadry zarządzającej i administracyjnej oraz uczniów. Szczególnie istotne są dla nas następujące potrzeby: - zachowanie dobrostanu i równowagi u uczniów i nauczycieli tak, aby właściwie realizowali swój własny potencjał, potrafili poradzić sobie ze stresem, budowali odporność psychiczną, odczuwali zadowolenie i radość z życia, uważali siebie za osoby wartościowe, a swoje życie za sensowne, doceniali siebie, budowali z uważnością wspierające relacje, troszczyli się o swoje zdrowie i aktywność fizyczną.
